Podsumowanie posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego we wrześniu

Posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego odbyło się w siedzibie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji 24 września 2025 roku. Obradom ze strony samorządowej współprzewodniczył po raz pierwszy Prezydent Wodzisławia Śląskiego i przedstawiciel Ogólnopolskiego Porozumienia Organizacji Samorządowych Mieczysław Kieca, a ze strony rządowej Wiceminister Spraw Wewnętrznych i Administracji Tomasz Szymański. Prezentacji wielu zagadnień podjął się Sekretarz strony samorządowej Marek Wójcik.

Spotkanie rozpoczęło się od krótkiej prezentacji Dyrektora Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego prof. Pawła Swianiewicza na temat zmian granic gmin – regulacje i praktyka krajów europejskich. Informacja ta związana jest z działaniami Instytutu na rzecz przygotowania rekomendacji zmian legislacyjnych dla Rządu, które miałyby kierunkować nowelizacje w ustroju kształtowania i zmiany granic JST w Polsce.

Informacja Ministerstwa Rozwoju i Technologii o podjętych działaniach i propozycjach w temacie uregulowania kwestii dotyczących transakcji realizowanych w trybie art. 32 oraz art. 198 g ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Współprzewodniczący Mieczysław Kieca przypomniał, że na poprzednim posiedzeniu KWRiST zostaliśmy poinformowani o trwających rozmowach związanych z regulacjami, więc strona samorządowa oczekuje konkretnej informacji jaka jest propozycja ministerstwa w tym zakresie.

Informacji udzielił Wiceminister Finansów i Gospodarki Tomasz Lewandowski. W swojej wypowiedzi poinformował, że Ministerstwo skierowało do wykazu prac legislacyjnych Rządu projekt ustawy, który będzie doprecyzował kwestie transakcji. Jak zauważył Wiceminister samorządy mają uprawnienia do pobierania prowizji za zadania zlecone na poziomie 5% chyba, że ustawa szczególna stanowi inaczej. Wiceminister przypomniał, że zgodnie z praktyką przekształcania użytkowania wieczystego w prawo własności czy sprzedaż nieruchomości na rzecz użytkownika wieczystego, do roku 2023, kiedy liczba tych transakcji znacznie wzrosła, nie budziła wątpliwości i do tego czasu ta prowizja pobierana przez samorządy była taka sama jak prowizja związana ze sprzedażą nieruchomości, a więc na poziomie 25%. W momencie, gdy liczba tych transakcji wzrosła na poziomie administracji rządowej w terenie, na poziomie wojewodów pojawiły się wątpliwości dotyczące tego, czy rzeczywiście ta prowizja powinna być na poziomie 5% czy 25%. Ustawa o gospodarowaniu nieruchomościami literalnie takiej podstawy do pobierania prowizji na poziomie 25% nie formułuje, stąd ta wątpliwość. Wiceminister przypomniał, że na jednym z wcześniejszych posiedzeń KWiRST Ministerstwo zadeklarowało, iż przychyla się do interpretacji idącej w kierunku w tej prowizji na poziomie 25%. Niewątpliwie potrzebna jest inicjatywa legislacyjna oraz przychylność Ministerstwa Finansów w tej kwestii. Wiceminister Lewandowski poinformował, że w ciągu dwóch tygodni resort poinformuje stronę samorządową, czy rozpocznie się inicjatywa legislacyjna Rządu, która doprecyzuje tę kwestię najpóźniej w I lub II kwartale 2026 roku.

Mecenas Grzegorz Kubalski zaapelował o szybsze przeprocedowanie zmiany, ponieważ aktualnie wielu starostów kierowanych jest z powodu niejasności interpretacyjnej przez administrację rządową, na komisję orzekającą w sprawach dyscypliny finansów publicznych.

Informacja na temat zapewnienia koordynacji funkcjonowania i adekwatności finansowania nowej odsłony Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków CEEB 2.0.

Na początku dyskusji głos zabrał Naczelnik Wydziału Ochrony Powietrza i Polityki Klimatycznej Urzędu Miasta w Rybniku, który sformułował zapytanie, czy zostały zapewnione środki finansowe na dalszy rozwój centralnej ewidencji emisyjności budynków, w jakiej formule i ewentualnie jaki jest poziom finansowania na ten rok i na lata przyszłe. Przedstawiciel strony samorządowej zaapelować o zintensyfikowanie prac związanych z dalszym rozwojem tego narzędzia (problemem jest brak publikowania raportów danych statystycznych z poziomu gminy, powiatu czy województwa lub kraju, które mogłyby pokazywać dane dotyczące źródeł ciepła w oparciu o najbardziej aktualne dane). Kolejnym wyzwaniem będzie integrowanie informacji dotyczących programów takich jak czyste powietrze czy mój prąd w centralnej ewidencji budynków.

Wiceminister Finansów i Gospodarki Tomasz Lewandowski zaproponował, aby również na podstawie postulatów strony samorządowej kwestię omówić podczas posiedzenia Zespołu do Spraw Energii Klimatu i Środowiska KWRiST, co uzyskało akceptacje strony samorządowej.

Dyskusja na temat zmian w planowaniu przestrzennym w związku z procedowaniem ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Jak poinformował Wiceminister Finansów i Gospodarki Tomasz Lewandowski, w tym obszarze aktualnie sporo się dzieje. Procedowane są 2 projekty ustaw w trybie deregulacyjnym (projekty rządowe):

• projekt ustawy UDER 13 – zmienia ustawę w zakresie wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego – będzie to możliwe również po utracie ważności studium – ta inicjatywa była skutkiem rekomendacji strony samorządowej

• projekt ustawy UDER 61 - Wprowadzono nowe zasady określania umów urbanistycznych - zgodnie z założeniami tegoż projektu rada gminy będzie mogła uchwalać jako akt prawa miejscowego, ogólne zasady kształtowania postanowień umów urbanistycznych - ta inicjatywa była również skutkiem rekomendacji strony samorządowej. Do tego projektu zostało zgłoszonych 14 poprawek poselskich, które w zdecydowanej większości wychodzą naprzeciw oczekiwaniom samorządów. Wśród poprawek znalazła się propozycja ważna dla JST związana z sankcjami dla gmin za nieterminowe wydawanie decyzji o warunkach zabudowy powyżej 90 dni – poprawka ma zagwarantować czas na wydanie decyzji do końca 2026 roku. Co do tego rozwiązania pojawiły się już po stronie administracji rządowej wątpliwości co do konsekwencji takiego wydłużenia (wartość nieruchomości, co do której decyzja wydana jest bezterminowo na pewno będzie wyższa, niż ta wydana decyzją terminową tą 5 – letnią) w związku z tym pojawiła się obawa o odpowiedzialność odszkodowawczą w przyszłości. Dlatego trwają dyskusje z prawnikami jak zmniejszyć ryzyko odszkodowawcze. Rozwiązanie mogłoby polegać na tym, że jeżeli decyzja o warunkach zabudowy była wydana w oparciu o wniosek złożony do końca 2025 roku, a niekoniecznie musi ona być zakończona się prawną decyzją w tym roku, będzie ona miała charakter bezterminowy.

W dalszej części dyskusji głos zabrał Sekretarz strony samorządowej Marek Wójcik, który zwrócił uwagę no problem już pojawiający się i dotyczący uchylania całych planów ogólnych w wypadku pewnych nieprawidłowych jego elementów oraz kwestia potrzeby uzgadniania planu z szeregiem instytucji, co powoduje spowolnienie procesów. Wiceminister Lewandowski zauważył, że sformułowane poprawki poselskie mają na celu uściślenie interpretacyjne, aby wojewodowie mogli uchylać jedynie część planu, aby nie rozpoczynać procedury od początku. Co do kwestii uzgadniania planów z różnymi instytucjami to w ramach poprawek poselskich jest propozycja, aby uzgadnianie zamienić opiniowaniem.

W dalszej kolejności Pan Mariusz Marszał ze Związku Gmin Wiejskich RP zwrócił uwagę na potrzebę wprowadzenia odmiennego algorytmu dla wyznaczenia obszarów uzupełnienia zabudowy w zależności od typu gminy - bardzo ważne jest zniesienie minimalnej odległości od zgrupowania budynków w gminach wiejskich. Istotne jest również włączenie budynków magazynowych, przy wyznaczeniu obszarów uzupełnienia zabudowy czy wycofanie z konieczności uzyskania zgody decyzji o warunkach zabudowy z obszarem uzupełnienia zabudowy (są to wnioski istotne dla gmin wiejskich).

Projekt ustawy o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz ustawy – Prawo wodne

Współprzewodniczący KWRiST Mieczysław Kieca podziękował resortowi Infrastruktury za dobrą współpracę przy procedowaniu projektu ustawy. Jeszcze przed obradami KWRiST odbyło się spotkanie strony samorządowej z Ministrem Koperskim, na którym ustalono, że przyjęcie tej regulacji w jak najszybszym trybie jest bardzo ważne zarówno dla samorządów jak i dla strony rządowej, oraz, że otwarta będzie przestrzeń do dopracowania projektu. Jak zauważył Prezydent Kieca, strona samorządowa ma świadomość, że nie ma możliwości, aby nowe regulacje zostały wprowadzone od 1 stycznia 2026 roku. Kwestie, które będą obszarem uzgodnień obu stron, dotyczą między innymi:

• regulacji taryf, jeżeli chodzi o wskaźnik inflacyjny i proponowany przez ministra zakres działalności regulatora do sprawdzenia taryf

• zakresu przeglądu rozwiązań i wypracowanych zmian, które powinien znaleźć się w ocenach skutków regulacji

• inne kwestie, które korporacje wniosą w najbliższym czasie na piśmie.

Na tej podstawie strona samorządowa upoważnia Zespół do spraw Energii, Klimatu i Środowiska do wydania opinii wiążącej.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego

W tym temacie głos zabrał Sekretarz Marek Wójcik, który zauważył, że strona samorządowa opiniuje projekt pozytywnie, oczekując od ministerstwa:

• Jak najszybszej informacji jakie środki przewidziane są dla JST na podstawie symulacji ministerialnych na rok 2026

• Korekty informacji dotyczącej skali wzrostu dochodów JST między rokiem 2025 a 2026

• Cieszymy się, że w budżecie na rok 2026 znalazły się środki na wyrównanie JST niedoborów wynikających z wyliczenia CIT i PIT (w kwocie 1,4 mld zł) – Prosimy o dalsze rozmowy dotyczące wdrażania tej ustawy, a w szczególności rezerwy jaką będziemy dysponowali wspólnie oraz kryteriów podziału środków dotyczących tzw. rezerwy drogowej i sygnalizując potrzebę kontynuacji tego wsparcia

Do opinii i oczekiwań strony samorządowej odniosła się Wiceminister Finansów Hanna Majszczyk, która poinformowała, że informacje o których wspomniał Sekretarz Marek Wójcik, zostaną przekazane stronie samorządowej najpóźniej 15 października 2025 roku.

W toku dyskusji Strona samorządowa pozytywnie rozpatrzyła:

1. Wniosek Ministra ds. Polityki Senioralnej/KPRM o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej do wydania opinii wiążącej do projektu ustawy o bonie senioralnym

2. Wniosek Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Ustroju Samorządu, Obszarów Miejskich i Metropolitalnych do wydania opinii wiążącej do projektu ustawy o związku metropolitalnym w województwie pomorskim oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

3. Wniosek Ministra Finansów i Gospodarki o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Systemu Finansów Publicznych do wydania opinii wiążącej do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (UD116)

4. Wniosek Ministerstwa Zdrowia o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej do wydania opinii wiążącej do projektu uchwały Rady Ministrów w sprawie ,,Krajowego Programu Działań wobec Chorób Otępiennych na lata 2025-2030” (ID 125)

5. Wniosek Ministra Edukacji o wyrażenie zgody na o upoważnienie Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu do wydania opinii wiążącej do projektu rozporządzenia Ministra Edukacji w sprawie wzoru legitymacji służbowej nauczyciela

Do prac w pełnym trybie, czyli wydania decyzji przez KWRiST na podstawie opinii Zespołów, skierowano:

1. projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowego sposobu sporządzania, aktualizacji i przekazywania programu naprawczego oraz szczegółowego zakresu i formatu informacji zawartych w tym programie (MZ 1812)

2. projekt ustawy o zmianie ustawy o związkach zawodowych oraz ustawy o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (UDER 82)

3. projektu ustawy o zmianie ustawy o samorządzie województwa i innych ustaw (UD271)

4. projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie zasad gospodarki finansowej Funduszu Pracy

5. projektu ustawy o zapewnieniu gospodarce krajowej dostępu do surowców, w tym surowców krytycznych (UC83)

W dalszej części posiedzenia Strona Samorządowa pozytywnie zaopiniowała następujące wnioski i projekty:

1. Projekt ustawy o systemach sztucznej inteligencji (UC71) (Ministerstwo Cyfryzacji)

2. Projekt ustawy o utworzeniu Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry (Ministerstwo Klimatu i Środowiska)

3. Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry (Ministerstwo Klimatu i Środowiska) –

4. Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska (UC112) (Ministerstwo Klimatu i Środowiska)

5. Projekt ustawy o zmianie ustawy o dotacji przeznaczonej dla niektórych podmiotów (UD269) (Ministerstwo Energii)

6. Projekt ustawy o zmianie ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (UD167) (Ministerstwo Energii) – wysłano 16.09.25r.; nowy zapis art. 23 projektu ustawy

7. Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (UD222) (Ministerstwo Edukacji Narodowej)

8. Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji w sprawie Sektorowej Ramy Kwalifikacji w sektorze budownictwo

9. Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji w sprawie Sektorowej Ramy Kwalifikacji w sektorze gospodarki odpadami

10. Projekt rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie wsparcia dla organu prowadzącego szkołę, w której utworzono oddział przygotowania wojskowego

11. Projekt ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa (UDER 91) (Minister Finansów i Gospodarki)

12. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Minister Finansów i Gospodarki) (UDER88)

13. Projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2026 (UD 209) (Minister Finansów i Gospodarki) (ustawa okołobudżetowa)

14. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (UD 299) (Minister Finansów i Gospodarki)

15. Projekt ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (UD100) (Minister Finansów i Gospodarki)

16. Projekt rozporządzenia Ministra Finansów i Gospodarki w sprawie korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur (nr 827)

17. Ministra Finansów i Gospodarki w sprawie wykazu gmin, którym przysługuje część rekompensująca subwencji ogólnej za rok 2024 (nr 35)

18. Projekt rozporządzenia Ministra Finansów i Gospodarki zmieniającego rozporządzenie w sprawie wzorów formularzy zgłoszeń identyfikacyjnych i zgłoszeń aktualizacyjnych oraz zgłoszeń w zakresie danych uzupełniających (nr 1014)

19. Projekt rozporządzenia Ministra Finansów i Gospodarki w sprawie wzoru zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej (nr 1017)

20. Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie działalności, w których wydaje się zezwolenia na pracę sezonową (Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej

21. Projekt rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie trybu opłacania składek na Fundusz Pracy przez osoby podejmujące pracę za granicą u pracodawcy zagranicznego

22. Projekt rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie państw, których obywateli mogą dotyczyć oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi oraz niektóre przepisy dotyczące zezwolenia na pracę

23. Projekt rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie szczególnych przypadków, w których cudzoziemiec może wykonywać pracę bez zezwolenia na pracę lub oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi

24. Projekt rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie systemów teleinformatycznych stosowanych w publicznych służbach zatrudnienia

25. Projekt rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wniosków i realizacji umów o dofinansowanie podjęcia działalności gospodarczej oraz o refundację kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy

26. Projekt rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie dokumentów, które podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi dołącza do wniosku o wydanie zezwolenia na pracę lub do oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi

27. Projekt rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wysokości opłat w związku z wnioskiem o wydanie zezwolenia na pracę oraz w związku z oświadczeniem o powierzeniu pracy

W dalszej części posiedzenia Strona Samorządowa negatywnie zaopiniowała następujące projekty lub odstąpiła od zaopiniowania:

1. Projekt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniającego rozporządzenie w sprawie nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego (B890) – OPINIA NEGATYWNA

2. Projekt ustawy o zmianie ustawy o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych oraz niektórych innych ustaw (UD162) (Ministerstwo Klimatu i Środowiska) – BRAK OPINII ZE WZGLĘDU NA OBECNOŚĆ PROJEKTU W PRALAMENCIE Z UPRZEDNIM POMINIĘCIEM STRONY SAMORZĄDOWEJ W PROCESIE OPINIOWANIA

3. Projekt ustawy o bonie ciepłowniczym oraz o zmianie niektórych innych ustaw (UD286) (Ministerstwo Energii) – BRAK OPINII ZE WZGLĘDU NA OBECNOŚĆ PROJEKTU W PRALAMENCIE Z UPRZEDNIM POMINIĘCIEM STRONY SAMORZĄDOWEJ W PROCESIE OPINIOWANIA