Podsumowanie posiedzenia KWRiST

Posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego odbyło się w siedzibie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji 4 czerwca 2025 roku. Obradom ze strony samorządowej współprzewodniczył Prezydent Sosnowca i przedstawiciel Związku Miat Polskich Arkadiusz Chęciński, a ze strony rządowej Wiceminister Spraw Wewnętrznych i Administracji Tomasz Szymański. Prezentacji wielu zagadnień zajął się Sekretarz strony samorządowej Marek Wójcik.

Inicjatywa legislacyjna Rządu RP dotycząca zmian w Ustawie o samorządzie gminnym w zakresie procedury wnioskowej zmiany granic.

W tej sprawie głos zabrał Wiceminister Spraw Wewnętrznych i Administracji Tomasz Szymański. Jak podkreślił Wiceminister, temat podziału granic i procedury wnioskowej w tej sprawie, wzbudza wiele emocji. Na podstawie licznych uwag i stanowisk organizacji samorządowych, strona rządowa wyjdzie z inicjatywą legislacyjną mającą na celu uporządkowanie i doprecyzowanie procedur. Dlatego niebawem MSWiA przekaże na ręce strony samorządowej i do przeprocedowania przez Zespół ds. Ustroju Samorządu, Obszarów Miejskich i Metropolitalnych KWRiST projekt, który miałby zmniejszyć dynamikę emocji w kwestii zmian granic JST. Wiceminister Szymański stwierdził, że najistotniejszymi elementami projektu będzie:

• ograniczenie częstotliwości rozpatrywania wniosków o zmianie granic przez Radę Ministrów w przypadku braku zgodnych uchwał rad gmin (działanie raz na kadencję),

• wzmocnienie konsultacji z mieszkańcami włącznie z głosowaniem w trybie referendum lokalnego,

• w kontekście utraty dochodów, proponowana będzie rekompensata w okresie 5 lat (w pierwszym roku 100% wartości utraty dochodów, i co roku rekompensata o 20% mniej, aż do wyczerpania tego poziomu),

• uregulowanie kwestii przekazywania mienia komunalnego na rzecz innej gminy.

Propozycja Wiceministra Szymańskiego została przyjęta z zadowoleniem strony samorządowej, ale również dużym oczekiwaniem co do konkretnych propozycji rozwiązań.

Informacja Ministerstwa Finansów dotyczącą determinant i wag na rok 2026

Informacji na ten temat udzielił Dyrektor Departamentu Finansów Samorządu Terytorialnego Ministerstwa Finansów Marek Wiewióra. W tym aspekcie przedstawiciel MF przedstawił sprawę w dwóch kwestiach:

1. Wagi potrzeb rozwojowych JST na rok 2026

   Resort Finansów jest już na ostatnim etapie sformułowania projektu rozporządzenia dotyczący wag potrzeb rozwojowych JST, a ściślej wag potrzeb rozwojowych części inwestycyjnej potrzeb rozwojowych i w najbliższych dniach zostanie on skierowany do opinii strony samorządowej. Temat zostanie też wprowadzony do najbliższej agendy KWRiST.

   
   

2. Obszary wydatkowe i determinanty potrzeb wyrównawczych na rok 2026

   Ministerstwo Finansów w tym zakresie przygotowało materiał analityczny, w którym resort proponuje zmiany w zakresie dotychczasowych determinant potrzeb wydatkowych. Materiał jest aktualnie w akceptacji Wiceminister Majszczyk i również w najbliższych dniach zostanie skierowany do opinii strony samorządowej. Zostanie też wprowadzony do najbliższej agendy KWRiST. W ów materiale zawarta będzie propozycja do rozważenia przez stronę samorządową, dotycząca utrzymania w 2026 roku dotychczasowe determinanty potrzeb wyrównawczych, a dokonanie ich zmian dopiero w roku 2027, czyli po ewaluacji nowej ustawy o dochodach JST (ewaluacja planowana jest w maju 2026 roku).

Dyrektor Wiewióra zauważył, że zmiany determinant będą skutkowały zmianami rozkładu w dochodzie między poszczególnymi samorządami, czyli mówiąc wprost – część jednostek zyska, a część straci. Obie kwestie będą dyskutowane w czerwcu br. na Zespole ds. Systemów Finansów Publicznych.

Kontynuacja dyskusji na temat różnic z tytułu wpływów z PIT i CIT w latach 2023-2025. Informacja o konkretnych działaniach podejmowanych przez Ministerstwo Finansów w stosunku do samorządów położonych na terenie Zagłębia Miedziowego.

Kwestia błędnego naliczenia wpływów z PIT i CIT w niektórych JST z Zagłębia Miedziowego, była dyskutowana już na poprzednich posiedzeniach KWRiST. Tym razem Dyrektor Departamentu Finansów Samorządu Terytorialnego w Ministerstwie Finansów Marek Wiewióra poinformował, że w departamentach podatkowych (KAS) resortu kontynuowane są pogłębione prace analityczne identyfikujące zaistniałe błędy w zakresie naliczania samorządom udziału w podatku CIT. Już teraz można stwierdzić, że pierwotnym źródłem problemu są niedoskonałości bazy podatkowej CIT, a nie samo wyliczenie dochodów samorządów. Jednocześnie Dyrektor Wiewióra stwierdził, że Ministerstwo Finansów dokona zwrotu utraconych środków poszkodowanym jednostkom, natomiast samorządy, które uzyskały zwiększone środki, nie będą musiały ich oddawać.

Do tego stwierdzenia odniósł się Sekretarz Marek Wójcik, który zaapelował do MF o przejście z fazy analiz do czynów, tak aby sprawa została załatwiona do kolejnego posiedzenia KWRiST, które planowane jest na 25 czerwca br.

Wyjaśnienie wątpliwości dotyczących stosowania przepisu art. 23 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami dla transakcji realizowanych w trybie art. 32 oraz art. 198 g ustawy o gospodarce nieruchomościami (Wniosek strony samorządowej skierowany do Ministerstwa Rozwoju i Technologii oraz Ministerstwa Finansów)

W tym temacie jako pierwszy głos zabrał Zastępca Prezydenta Bielska – Białej Przemysław Kamiński, występujący w imieniu Śląskiego Związku Gmin i Powiatów oraz Ogólnopolskiego Porozumienia Organizacji Samorządowych. Prezydent zwrócił się z prośbą o doprecyzowanie art. 23 ust 3 Ustawy o gospodarce nieruchomościami, który do czasu nowelizacji Ustawy w 2023 roku, gdy wprowadzono przepisy epizodyczne, pozwalał użytkownikom wieczystym wykupywać prawo własności, co nie stanowiło problemów interpretacyjnych. Nowelizacja spowodowała, że niektórzy wojewodowie a także Ministerstwo Finansów, stwierdzają, iż z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego starostwom i miastom na prawach powiatu, należy się tylko 5% prowizji. Strona samorządowa jest zdania i ma na to dowody, które skłaniają do podejmowania dochodzenia sądowego, że przy takich przekształceniach JST należy się 25% potrącenia. Podobnego zdania jak strona samorządowa jest Ministerstwo Rozwoju i Technologii.

Przedstawioną sytuację za kuriozalną uznał mecenas Kubalski ze Związku Powiatów Polskich, tym bardziej, że na etapie uzgodnień ustalono, że nowelizacja nie będzie miała wpływu na finanse JST. Z uwagi na te niejednoznaczności interpretacyjne, strona samorządowa będzie się starać o podjęcie odpowiednich działań legislacyjnych. Pojawiła się również propozycja o odpowiednie zdyscyplinowanie wojewodów przez MSWiA, aby stosowali jednoraką linię interpretacyjną, co jednak spotkało się z wątpliwościami ze strony resortu spraw wewnętrznych. Następnie głos zabrał Wiceminister Rozwoju i Technologii Tomasz Lewandowski, który podkreślił kluczową i ustawową rolę resortu m.in. w procesach przekształcania form własności. Ministerstwo jest zdania, że prowizja w tym przypadku powinna nadal wynosić 25%, ponieważ nie zaszły żadne zmiany, które mogłyby stanowić inaczej. Wiceminister Lewandowski podkreślił jednak, że ze względu na pojawiające się wątpliwości interpretacyjne, Ministerstwo Rozwoju i Technologii wystąpi z wnioskiem o dointerpretowanie tych przepisów i jednoznaczne, literalne rozstrzygnięcie tego i wprowadzenie wprost zapisów mówiących o tym, że prowizja na poziomie 25%, będzie dotyczyła również przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności.

Przewodniczący Arkadiusz Chęciński podziękował za takie zaangażowanie Ministerstwa Rozwoju i Technologii, licząc na jak najszybsze uzyskanie materiału interpretacyjnego.

Kwestia zajęcia jednoznacznego stanowiska i harmonogramu konkretnych działań Ministerstwa Klimatu i Środowiska oraz Ministerstwa Finansów w sprawie kontynuowania objęcia jednostek samorządu terytorialnego mechanizmami ochronnymi w postaci ustalenia maksymalnej ceny energii elektrycznej.

Strona samorządowa kolejny raz zwróciła się do Rządu RP o podjęcie zdecydowanych kroków na rzecz ustalenia mechanizmów ochronnych w postaci ustalenia maksymalnej ceny energii elektrycznej. Ochrona była realizowana w I kwartale 2025 roku, a strona samorządowa zawnioskowała o potrzebę kontynuowania tego rodzaju wsparcia. Niestety pomimo poparcia dla tego rodzaju rozwiązań przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Ministerstwo Finansów wciąż kontynuuje analizy finansowe i obliczenia, nie podejmując w tej kwestii decyzji i raczej skłania się do braku zastosowania wsparcia dla niektórych JST, które płacą za energię elektryczną na podstawie bardzo wysokich stawek. Strona samorządowa nie kryła rozczarowania ze względu na brak decyzji, a zniecierpliwiony Współprzewodniczący Arkadiusz Chęciński podkreślił, że działania i naciski będą kontynuowane.

Wniosek strony samorządowej o Informację Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi nt. rezultatów działań dot. realizacji inwestycji B.3.1.1 „inwestycje w zrównoważoną gospodarkę wodno-ściekową na terenach wiejskich” w ramach KPO oraz zapewnienie finansowania infrastruktury wodno-kanalizacyjnej ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich

Informacji w tej kwestii udzielił Wiceminister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Adam Nowak. Jak zauważył, jeżeli chodzi o kwestię inwestycji w zrównoważoną gospodarkę wodno – ściekową na terenach wiejskich w ramach KPO, to kluczową jest informacja o niewykorzystanych dotychczas środkach pozostałych w poszczególnych województwach, które będą mogły być przeznaczone do sfinansowania dodatkowych przedsięwzięć. Informację taką otrzymali marszałkowie województw 28 maja br. w piśmie skierowanym przez Ministra Rolnictwa. Jednocześnie Wiceminister poinformował, że resort podejmuje działania na rzecz uzyskania na inwestycje B.3.1.1 dodatkowych środków. Istotna jest w tym działaniu wola przeznaczenia na ten cel przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej ok. 85 mln zł. pozostałych z innych działań. Ponadto Ministerstwo Rolnictwa jest na etapie obliczania, ile ze środków pozostałych w resorcie można na ten cel przeznaczyć (zapewne będzie to kwota większa niż ta, którą wygospodaruje Ministerstwo Funduszy i Rozwoju Regionalnego). Jak zauważył Wiceminister, nie ma na razie możliwości przeznaczenia środków pozostałych z dofinansowania projektów wspierających retencję, na działania B.3.1.1. Jeżeli jednak udałoby się to zrealizować, to wówczas z tych środków mogłyby być realizowane kolejne projekty zgodnie z listą rankingową. Do tej wypowiedzi dołączył się Wiceminister Funduszy i Rozwoju Regionalnego Jacek Karnowski, który zauważył, że część z tych pozostających środków mogłoby zasilić inwestycje B.3.1.1, na podstawie kolejnej rewizji KPO, która jest planowana późnym latem, choć z pewnością pozostawi to krótki czas na realizację projektów przez beneficjentów. Wiceminister Nowak w tej kwestii dodał, że podejmowane są starania, aby termin realizacji projektów w ramach tych środków, był wydłużony do maksimum.

Przedstawiciele strony samorządowej z zadowoleniem przyjęli informację na temat pojawiających się nowych środków, a także wolę uruchomienia specjalnego funduszu, który mógłby zasilić inwestycje wodno – kanalizacyjne na rozproszonych terenach wiejskich

Podczas posiedzenia Komisji Wspólnej, Strona Samorządowa zaopiniowała pozytywnie lub przekazała do rozpatrzenia przez Zespoły KWRiST następujące projekty:

1. Wniosek Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Obszarów Wiejskich, Wsi i Rolnictwa do wydania opinii wiążącej KWRiST do projektu rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie minimalnych warunków utrzymywania psów i kotów w schroniskach dla zwierząt,

2. Wniosek Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji o zaopiniowanie projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowych warunków wyznaczania budynków użyteczności publicznej, w których zapewnia się budowle ochronne (Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji),

3. Wniosek Ministerstwa Zdrowia o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej KWRiST do wydania opinii wiążącej do projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie oznaczenia systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne oraz wymagań w zakresie umundurowania członków zespołów ratownictwa medycznego (MZ 1785),

4. Projekt rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie sposobu utrzymywania zasobów ochrony ludności przez obowiązane organy ochrony ludności,

5. Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie kursów w zakresie postępowania z osobami w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego (MZ 1770),

6. Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (MZ 1776),

7. Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień (MZ 1603),

8. Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wojewódzkiego planu działania systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne (MZ 1753),

9. Projekt rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie zakresu danych i wykazu rejestrów publicznych oraz systemów teleinformatycznych podmiotów publicznych, z których użytkownik aplikacji mObywatel może pobrać dane (RDER1) (Ministerstwo Cyfryzacji),

10. Projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej operacje typu „Inwestycje w obiekty pełniące funkcje kulturalne”, operacje typu „Kształtowanie przestrzeni publicznej”, oraz operacje typu „Ochrona zabytków i budownictwa tradycyjnego” w ramach poddziałania „Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020,

11. Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2026 (Główny Urząd Statystyczny),

12. Projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie kas rejestrujących (nr 983),

13. Projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie kas rejestrujących mających postać oprogramowania (nr 985),

14. Projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie rejestru podmiotów wykluczonych z możliwości otrzymania środków przeznaczonych na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich (MF 940),

15. Projekt ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa (RM UDER26) (Ministerstwo Finansów),

16. Projekt OSR ex-post do ustawy z 6 lipca 2016 r. o podatku od sprzedaży detalicznej (ewaluacja OSR) (Ministerstwo Finansów),

17. Projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od nagród otrzymanych przez Powstańców Warszawskich albo ich małżonków,

18. Projekt ustawy o zmianie ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych oraz ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Ministerstwo Sportu i Turystyki),

19. Projekt aktualizacji Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego 2030 (Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego),

20. Projekt rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół i placówek artystycznych,

21. Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniający rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej,

22. Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniający rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia – wysłano 30.04.25 r. pozytywna,

23. Projekt rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie dofinansowania z budżetu państwa zadań związanych z budową i remontami pomników upamiętniających historię Wojska Polskiego i tradycję oręża polskiego,

24. Projekt rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie dofinansowania z budżetu państwa zadań związanych z budową, remontami i utrzymaniem strzelnic oraz rozwijaniem sportu strzeleckiego,

25. Projekt ustawy o zmianie ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego (UD167) (Ministerstwo Przemysłu) – wysłano 23.04.25 r.,

26. Projektu zarządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie powołania Komitetu Koordynacyjnego do spraw Programu „Czyste Powietrze” (Ministerstwo Klimatu i Środowiska),

27. Projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody (UDER 25) (Ministerstwo Klimatu i Środowiska),

28. Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu dokonania deregulacji w zakresie energetyki (nr UDER 29) (Ministerstwo Klimatu i Środowiska),

29. Projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury zmieniającego rozporządzenie w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych,

30. Projekt ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz niektórych innych ustaw (Ministerstwo Infrastruktury),

31. Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym (UD17) (Ministerstwo Infrastruktury),

32. Projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie wzorów dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami (WPLMI 70),

33. Projekt ustawy o wyrobach zawierających azbest (UC60) (Ministerstwo Rozwoju i Technologii),

34. Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (UD22) (Ministerstwo Rozwoju i Technologii),

35. Projekt Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie określenia wzoru formularza wniosku o pozwolenie na budowę,

36. Projekt Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie określenia wzoru formularza zgłoszenia budowy lub wykonywania innych robót budowlanych,

37. Projekt Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie określenia wzoru formularza wniosku o pozwolenie na rozbiórkę,

38. Projekt Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie określenia wzoru formularza zgłoszenia rozbiórki,

39. Projekt Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie określenia wzoru formularza wniosku o wydanie odrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu zagospodarowania działki lub terenu lub projektu architektoniczno-budowlanego,

40. Projekt Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie określenia wzoru formularza wniosku o zmianę pozwolenia na budowę,

41. Projekt Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie określenia wzoru formularza wniosku o wydanie pozwolenia na budowę tymczasowego obiektu budowlanego,

42. Projekt Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie określenia wzorów formularzy wniosków o przeniesienie decyzji o pozwoleniu na budowę, decyzji o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych, oraz praw i obowiązków wynikających ze zgłoszenia, wobec którego organ nie wniósł sprzeciwu,

43. Projekt Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie określenia wzoru formularza zawiadomienia o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych,

44. Projekt Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie określenia wzoru formularza wniosku o wydanie decyzji o wyłączeniu stosowania przepisów art. 45a ust. 1 ustawy – Prawo budowlane,

45. Projekt Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie określenia wzoru formularza wniosku o wydanie decyzji o niezbędności wejścia do sąsiedniego budynku, lokalu lub na teren sąsiedniej nieruchomości,

46. Projekt Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie określenia wzoru formularza wniosku o wszczęcie uproszczonego postępowania legalizacyjnego,

47. Projekt Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie określenia wzoru formularza zawiadomienia o zakończeniu budowy oraz wniosku o pozwolenie na użytkowanie,

48. Projekt Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie określenia wzoru formularza zgłoszenia zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego.